Vân Khanh 
Thoái hóa khớp ở người già là tình trạng lão hóa của xương khớp (thường trên 50 tuổi), biểu hiện lâm sàng là đau lưng, mỏi gối, đau khớp háng. Đau tăng khi cử động, đứng lên, ngồi xổm, đi lại, thường kèm theo phản ứng co cơ và đau giảm khi nghỉ ngơi. Sụn khớp lão hóa trở nên thô ráp, mất đi độ trơn, giảm độ đàn hồi, khô nứt, mòn, thiếu, chụp Xquang thấy khe khớp hẹp, gai xương phát triển. Tỷ lệ mắc bệnh tăng dần theo tuổi. Theo thống kê của NHANES (Điều tra khám dinh dưỡng và sức khỏe toàn quốc) ở nhóm tuổi 25-34 tần suất mắc bệnh tăng 0,1% mỗi năm, ở độ tuổi 65-74 là 10-20%.
Sụn khớp bị lão hóa dễ dẫn đến đau nhức, đi lại khó khăn. Đau khớp ở người già ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe tinh thần và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Tuy nhiên, cũng có rất nhiều cách giảm đau nhức xương do thoái hóa khớp hiệu quả mà người bệnh có thể tham khảo.
Mục lục
Nguyên nhân gây thoái hóa khớp
Nguyên nhân gây thoái hóa khớp ở người cao tuổi đó là: Tuổi càng cao thì hiện tượng lão hóa các cơ quan càng mạnh, trong đó có khớp xương. Ngoài ra còn có các yếu tố thuận lợi như: di truyền, tình trạng béo phì, có các vi chấn thương xảy ra thường xuyên ở khớp. Thoái hoá khớp còn có thể là hậu quả của các bệnh khớp như viêm khớp dạng thấp, nhiễm trùng khớp hoặc trong tiền sử có chấn thương mạnh tại khớp như: bị ngã, tai nạn lao động, tai nạn thể thao…
Biểu hiện của thoái hóa khớp
- Cột sống: Phần lớn bệnh nhân lớn tuổi có đau lưng, nếu chụp X-quang đều có các dấu hiệu của thoái hóa như mọc gai, hẹp đĩa đệm… là những dấu hiệu đặc trưng của thoái hóa cột sống và hầu hết những người trên 60 tuổi (dù không có biểu hiện gì) khi chụp X-quang đều có các dấu hiệu này.
- Thoái hóa khớp gối: thường gặp ở nữ trên 50 tuổi, những dấu hiệu thường gặp là đau khi đi lại nhiều lần, khi lên xuống cầu thang, ngồi xổm cảm thấy rất khó, nghe có tiếng lắc rắc ở khớp, tình trạng này ngày càng tăng, đôi khi khớp có kèm sưng nóng và có dịch. Trên phim chụp X-quang có các dấu hiệu hẹp khe khớp và mọc gai.
- Khớp háng: Bệnh hoại tử chỏm xương đùi thường gặp ở nam giới trên 40 tuổi, có nguyên nhân chính là do uống nhiều rượu, đau và hạn chế vận động khớp háng ở các tư thế, nhất là dạng chân và bước lên cao, trên phim chụp sẽ thấy chỏm xương đùi bị hoại tử, mòn và xẹp, bệnh nhanh chóng dẫn đến tàn phế (đau và không đi được).
Các triệu chứng chính khác
Đau tại khớp bị thoái hóa là dấu hiệu bao giờ cũng có, và là triệu chứng khó chịu chính khiến bệnh nhân phải tìm đủ mọi cách để giảm đau. Đau khớp có tính chất cơ học, đi lại vận động đau tăng, nghỉ ngơi giảm đau. Trong thoái hoá khớp gối bệnh nhân đau khi đi lại, khi đứng lên và ngồi xuống. Trong thoái hóa đốt sống thắt lưng thì khi cúi xuống, đứng lên, quay ngang… đều đau, đôi khi do thần kinh bị chèn ép làm cho đau dọc xuống dưới chân.
Cứng khớp buổi sáng là tình trạng bệnh nhân khi ngủ dậy thấy các khớp của mình cứng. Vận động khó, phải tập luyện gấp duỗi một lúc khớp mới vận động dễ dàng hơn. Cứng khớp buổi sáng là một triệu chứng hay gặp ở bệnh nhân thoái hoá khớp. Thời gian cứng khớp thường dưới 30 phút. Ngoài các triệu chứng trên, bệnh nhân có thể thấy lạo xạo khớp khi cử động. Giai đoạn nặng có thể có biến dạng khớp, hạn chế vận động hoặc mất vận động khớp.
Cách phòng bệnh thoái hóa khớp
- Lao động hợp lý: một số nghề có thể gây thoái hóa sớm như khuân vác (thoái hóa cột sống). Thường xuyên sử dụng búa, khoan (khớp vai, khuỷu); những người thường tập luyện thể thao như cử tạ, chạy, nhảy. Chú ý kiểm tra thường xuyên để hạn chế các ảnh hưởng quá mức đối với các khớp liên quan. Tránh các tư thế xấu như ngồi còng lưng.
- Tập dưỡng sinh và luyện thở: tập dưỡng sinh có rất nhiều động tác ảnh hưởng đến cột sống. Như ưỡn cổ, ưỡn mông, bắc cầu, tam giác, vặn cột sống, chiếc tàu, sư tử, chào mặt trời… Các động tác ảnh hưởng đến các khớp gối, khớp háng, khớp ở tay chân. Như xem xa xem gần, co tay rút ra phía sau, để tay giữa lưng nghiêng mình, bắt chéo tay sau lưng.
Tuy nhiên điều quan trọng là khi thực hiện các động tác dưỡng sinh này. Cần phải được kết hợp với phương pháp hít thở sâu thì tuần hoàn mới được tăng cường. Và khí huyết lưu thông đến tận các tế bào, các cơ quan tạng phủ. Điều này hoàn toàn phù hợp với lý luận của y học cổ truyền “thông tắc bất thống”, khí huyết lưu thông sẽ hết đau.
Chế độ dinh dưỡng hợp lí
Dinh dưỡng hợp lý: tránh tình trạng béo phì (quá nặng cân dễ thoái hóa khớp gối). Người Trung Quốc có câu “trường đai đoản thọ”. Người có tuổi VN nên áp dụng lời khuyên thông minh của ông bà là “đói mười ăn bảy” trong việc giữ cân nặng tối ưu. Tiết giảm các chất béo (dầu, mỡ các loại), chất ngọt. Như kẹo, bánh, chè, mứt, trái cây quá chín ngọt như xoài, nhãn, vải, các loại thức uống ngọt.
Rượu và thuốc lá có thể gây bệnh cho khớp háng (hoại tử đầu xương đùi) rất nguy hiểm. Bảo đảm bổ sung những chất chống lão hóa như vitamin E, A; (dầu thực vật, các loại đậu hạt, ngũ cốc), vitamin C (cam, quýt, bưởi, dâu tây, ớt, cà chua…). Các khoáng chất vi lượng như selenium, kẽm, magnesium; canxi (có nhiều trong các loại rau màu xanh đậm, nghêu, sò, ốc, hàu…).
Điều trị sớm bệnh thoái hóa khớp ở người già
Điều trị sớm khi có các dấu hiệu đầu tiên của thoái hóa.
- Sử dụng các phương pháp không dùng thuốc: Châm cứu, bấm huyệt, xoa bóp, chườm ngải cứu, đắp bùn nóng, dán cao, thuốc bôi, xoa ngoài, chạy điện…
- Tùy theo bệnh lý cụ thể, thầy thuốc có dùng các loại thuốc như thuốc điều trị tạm thời giảm đau, chống viêm. Các thuốc có tác dụng tăng cường đồng hóa, nâng cao thể trạng như các nội tiết tố. Thuốc dinh dưỡng sụn khớp, hoặc khi khớp bị tổn thương quá nặng. Mất khả năng vận động thì có chỉ định thay khớp.
Nguồn: Hoanmysaigon.com
About Author
