Cách phòng tránh bệnh còi xương ở trẻ em - Bệnh không thể coi thường

6 phút, 43 giây để đọc.

Còi xương là bệnh lý thường gặp ở trẻ dưới 3 tuổi chủ yếu là do sự thiếu hụt vitamin D3 và rối loạn chuyến hóa vitamin D3 cần thiết cho sự hấp thu canxi của cơ thể. Bệnh còi xương có thể xuất hiện ở cả những trẻ được cung cấp đầy đủ về chất dinh dưỡng về năng lượng, Do vậy, các bậc cha mẹ cần nắm được nguyên nhân cũng như những biểu hiện cụ thể của bệnh còi xương để kịp thời bảo vệ trẻ được phát triển một cách toàn diện, khỏe mạnh.

Vấn đề trẻ thiếu hụt canxi rất được các bậc cha mẹ quan tâm trong quá trình nuôi dưỡng con cái. Bởi nó ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình phát triển hệ xương khớp của bé yêu. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa bệnh còi xương ở trẻ một cách hiệu quả. Cha mẹ cùng tham khảo nhé!

Mục lục

Nguyên nhân gây ra bệnh còi xương

Nguyên nhân chủ đạo gây ra bệnh còi xương là thiếu Vitamin D. Vitamin D là yếu tố giúp tạo xương. Ngoài vitamin D cung cấp từ nguồn thức ăn. Vitamin D còn được cơ thể tự tổng hợp dưới tác dụng của ánh sáng mặt trời. Vitamin D tồn tại dưới 2 dạng. Đó là cholecalciferol (vitamin D3) – từ nguồn động vật, và ergocalciferol (vitamin D2) – do nhân tạo tăng cường vào thực phẩm. Cả hai dạng đều được gọi chung là calciferol.

Các nguyên nhân thiếu vitamin D

Thiếu ánh nắng mặt trời: đây là nguyên nhân hay gặp nhất do thói quen kiêng cữ, sợ trẻ tiếp xúc nắng sớm sẽ hay bị ốm. Điều này rất đáng buồn. Bởi vì nước ta là nước nhiệt đới hầu như quanh năm ánh nắng thừa thãi vậy mà tỷ lệ còi xương vẫn cao chỉ vì thiếu hiểu biết không cho con trẻ phơi nắng.

Các bà mẹ cần lưu ý trẻ 2 tuần tuổi đã cần được phơi nắng: tốt nhất là vào buổi sáng (khoảng 7h-8h). Nếu không có thời gian thì buổi chiều (khoảng 4h-5h). Trung bình yêu cầu 2 tiếng/tuần hay 10-15’/ngày tùy vào khả năng phơi nắng của trẻ và mức độ phát triển xương vận động (nếu trẻ ít ốm hoặc trẻ có biểu hiện của chớm còi xương có thể phơi nắng lâu hơn). Trẻ bú mẹ hoàn toàn nhưng nguồn vitamin D trong sữa mẹ thấp do mẹ không /ít tiếp xúc ánh nắng.

Sai lầm trong chế độ ăn dặm của trẻ:

Ăn sữa bò ở trẻ dưới 1 tuổi: là lứa tuổi nhu cầu vitamin D đang rất cao và nguồn dự trữ canxi hay thiếu hụt ở trẻ đẻ nhẹ cân, đẻ non. Vì vậy ở những trẻ này rất dễ thiếu vitamin D dẫn đến còi xường.
Trẻ ăn quá nhiều chất bột, đạm (thịt) gây tình trạng toan chuyển hóa à tăng đào thải canxi ra nước tiểu.

Các yếu tố thuận lợi khác: tuổi (càng nhỏ càng dễ bị còi xương), đẻ non, suy dinh dưỡng bào thai, bệnh nhiễm khuẩn, trẻ rối loạn tiêu hoá kéo dài.

Biểu hiện của bệnh còi xương

Các biểu hiện ở hệ thần kinh

Trẻ ra mồ hôi nhiều kể cả ban đêm (mồ hôi trộm).
Trẻ kích thích khó ngủ, hay giật mình.
Rụng tóc gáy (do trẻ ra mồ hôi nhiều).
Đối với CX cấp có thể gặp: tiếng thở rít thanh quản, cơn khóc lặng, hay nôn, nấc khi ăn. Có thể co giật do hạ calci máu.
Trẻ chậm phát triển vận động: chậm biết lẫy, chậm biết bò.

Toàn thân

Chán ăn, da xanh thiếu máu, suy dinh dưỡng, lách to. Khi cần có thể làm các xét nghiệm để khẳng định bệnh và xác định mức độ bệnh: Phosphatase kiềm, Calci máu, phospho máu, chụp XQ xương.

Các biểu hiện ở xương

Thóp chậm liền, bờ thóp mềm, bướu trán, bướu đỉnh.
Chậm mọc răng, răng hay bị sâu, răng mọc lộn xộn
Lồng ngực hình gà, chuỗi hạt sườn.
Vòng cổ chân, vòng cổ tay, xương chi cong.

Những nguy cơ và hậu quả của bệnh còi xương ở trẻ

Bệnh còi xương thường gặp ở trẻ nhỏ. Do xương chậm phát triển vì thiếu vitamin D. Hậu quả là xương của trẻ bị cong, dễ gãy xương khi có chấn thương như té ngã. Biểu hiện của bệnh là trẻ hay đổ mồ hôi, hay bị giật mình khi ngủ, kém ăn hay quấy khóc, gầy yếu, chậm lớn.

Ở một số trẻ đầu có vẻ to so với thân mình. Nếu trẻ nhỏ bị còi xương thì thóp chậm kín, răng chậm mọc, dễ bị sún răng. Trường hợp nặng có thể thấy xương sống bị vẹo, cong xương tay, chân, chậm biết lẫy, chậm biết ngồi, chậm biết đi. Có khi trẻ bị co giật.

Bệnh còi xương ảnh hưởng rất lớn và lâu dài đến sự phát triển thể chất, vận động. Và có thể gây biến dạng xương của trẻ. Đặc biệt với các em gái còn ảnh hưởng tới quá trình sinh đẻ sau này (do khung chậu hẹp). Bệnh còi xương còn có thể gây biến dạng xương và tử vong do các bệnh nhiễm khuẩn nặng nhất là viêm phổi vì trẻ bị còi xương sức đề kháng rất yếu kém.

Phòng bệnh còi xương ở trẻ nhỏ

Xây dựng một thực đơn dinh dưỡng khoa học

Khi trẻ dưới 6 tháng tuổi cần cho trẻ được bú mẹ hoàn toàn. Trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên bắt đầu cho trẻ ăn dặm. Và trong các bữa ăn cần bổ sung cho trẻ đủ 4 nhóm thực phẩm (nhóm bột đường, nhóm chất đạm, nhóm chất béo, nhóm vitamin và khoáng chất) để trẻ có thể nhận được đầy đủ dưỡng chất. Một số thực phẩm có chứa nhiều vitamin D. Như dầu cá hồi, cá hồi, cá thu, lươn, lòng đỏ trứng gà, sữa. Canxi có nhiều trong sữa và các chế phẩm từ sữa. Trong rau thì có các loại đậu đỗ… Tránh ăn dặm bột quá sớm khi trẻ mới 3, 4 tháng tuổi rất dễ gây còi xương.

Bổ sung ánh sáng mặt trời

Anh sáng mặt trời là nguồn cung cấp vitamin D dồi dào và chủ yếu. Vitamin sẽ được tổng hợp sau khi da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Cho trẻ tắm nắng hàng ngày và để lộ vùng chân, tay, lưng, bụng ra ngoài từ 10 – 15 phút vào mỗi buổi sáng lúc trước 9 giờ để tăng cường lượng vitamin D cho trẻ.

Thực phẩm bổ sung

Phòng bệnh đặc biệt bằng vitamin D: 400UI/ngày (đặc biệt cần với trẻ đẻ nhẹ cân thiếu tháng: vì giai đoạn 6 tuần trước sinh, bào thai được cung cấp tới 1/2 lượng canxi dự trữ của cả quá trình phát triển thai. Những trẻ này cần được bổ sung vitamin D ngay từ khi mới sinh cho tới khi trẻ đạt đến 2kg, hoặc bổ sung liên tục trong 6 tháng đầu, cùng với bú mẹ.

Bên cạnh đó để đảm bảo cho quá trình khoáng hoá xương tốt, bên cạnh bổ sung vitamin D cần bổ sung kèm theo Calci và phosphor đặc biệt ở trẻ nhẹ cân theo khuyến cáo mới nhất của Tổ chức Y tế thế giới năm 2006 với liều bổ sung calcium 2 mmol/kg thể trọng/ngày và phosphorus 0,5 mmol/kg thể trọng/ngày.

Vận động ngoài trời

Thường xuyên cho trẻ được vận động và tiếp xúc với không khí ngoài trời với thời gian thích hợp 10-15′ mỗi ngày vào sáng hoặc chiều nhằm tăng cường đề kháng cũng như sức khỏe của trẻ chơi ngoài trời.