Tìm hiểu nguyên nhân và phòng ngừa gan nhiễm mỡ hiệu quả

7 phút, 51 giây để đọc.

Trước đây, người ta cho rằng gan nhiễm mỡ là vô hại. Tuy nhiên, kết quả nghiên cứu gần đây cho thấy gan nhiễm mỡ có thể gây viêm gan, suy giảm chức năng gan, biến chứng thành xơ gan và ung thư gan, suy giảm chức năng của các cơ quan khác, ảnh hưởng đến gan. chức năng thần kinh và mạch máu nếu bệnh không cải thiện sau một thời gian dài. Gan nhiễm mỡ là căn bệnh khó điều trị lâu dài do cơ chế gây bệnh chưa rõ ràng nên bệnh chưa có thuốc đặc trị.

Theo số liệu của Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM công bố vào tháng 10 năm 2019, có khoảng 30 triệu người Việt Nam bị gan nhiễm mỡ. Theo thống kê của Bộ Y tế, 30 – 35% bệnh nhân gan nhiễm mỡ sẽ tiến triển thành xơ gan. Đặc biệt, trong số những người mắc bệnh liên quan đến rượu, hơn 50% gan sẽ bị xơ hóa, 25% tiến triển thành xơ gan và 14% bị ung thư gan. Gan nhiễm mỡ nguy hiểm như vậy, làm sao để phòng tránh bệnh?

Mục lục

Nguyên nhân khiến gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ do rượu bia

Rượu bia là nguyên nhân hàng đầu gây nên tình trạng gan nhiễm mỡ. Khi rượu, bia được đưa vào cơ thể, chất cồn sẽ làm gia tăng việc tiêu hủy lipid ở các mô ngoại biên và gia tăng lượng acid béo tự do từ mô mỡ đến gan, vì vậy tăng tích lũy triglyceride tại gan. Cụ thể, chất cồn trong rượu bia khiến tế bào Kupffer – một đại thực bào nằm ở xoang gan bị kích hoạt làm gián đoạn quá trình oxy hóa acid béo, từ đó làm tăng tích lũy và giảm ly giải chất béo, gây mỡ hóa tế bào gan.

Cụ thể, tùy mỗi hình thức quá trình tích tụ mỡ trong gan diễn ra theo nhiều cơ chế khác nhau, mà theo nhiều nghiên cứu gần đây, quá trình này có sự tham gia quyết định của một loại tế bào – mang tên Kupffer (nằm ở xoang gan). Cụ thể, khi tế bào Kupffer bị kích hoạt quá mức bởi các yếu tố độc hại như bia rượu, độc chất từ thức ăn, môi trường… sẽ phóng thích hàng loạt chất gây viêm như TNF-α, TGF-β, Interleukin…, trong đó TNF-α được xem là yếu tố chính gây mỡ hóa tế bào gan.

Do biến chứng từ các bệnh lý khác

Căn bệnh này còn do nguyên nhân từ các bệnh lý rối loạn chuyển hóa như béo phì, tiểu đường, tăng lipid máu. Theo một nghiên cứu năm 2012 trong tạp chí American Journal of Clinical Nutrition, những người ăn thừa tới 1.000 calo thực phẩm có đường trong 3 tuần chỉ tăng 2% trọng lượng cơ thể. Trong khi đó, lượng mỡ trong gan đã tăng lên đến 27%.

Do các nguyên nhân khác

Do lối sống, bao gồm thói quen ăn uống và vận động. Những người tiêu thụ nhiều thực phẩm có chứa nhiều dầu mỡ, chất béo, chất bột đường sẽ có nguy cơ tích tụ nhiều mỡ ở trong gan. Đồng thời, những người có lối sống lười vận động cũng sẽ có nguy cơ cao hơn bị gan nhiễm mỡ do chất béo tích tụ không được giải phóng bằng các hoạt động thể chất. Di truyền cũng là một lý do sinh ra bệnh gan nhiễm mỡ. Nếu sinh ra trong một gia đình có nhiều người bị béo phì và gan nhiễm mỡ thì tỉ lệ chúng ta mắc căn bệnh này sẽ cao hơn so với những người khác.

Có những trường hợp viêm gan nhiễm mỡ có liên quan đến thuốc hoặc độc tố chuyên biệt nào đó. Độc tố có thể là các sản phẩm hóa dầu (petrochemicals) dùng trong kỹ nghệ hay là hóa chất chứa vinyl chlorine… Một số thuốc khi dùng quá liều có thể gây gan nhiễm mỡ như các thuốc là các vitamin tan trong dầu, nhất là vitamin A. Một loại thuốc khác cũng gây tích tụ mỡ ở bụng và gan làm gan nhiễm mỡ là thuốc có chứa hoạt chất corticoid – thành phần trong các thuốc hỗ trợ cải thiện hen suyễn.

Phương pháp phòng ngừa gan nhiễm mỡ cho người cao tuổi

Rèn luyện thân thể

Lười vận động không chỉ dẫn tới béo phì mà còn làm cho lượng chất béo không chuyển được tích lại quá nhiều và kết quả là hình thành nên gan nhiễm mỡ. Theo thống kê của bộ y tế: 75% số người béo phì có gan nhiễm mỡ Vậy nên, thói quen tập thể dục thường xuyên và theo các chương trình giảm cân có thể giúp bạn kiểm soát sự thay đổi chất béo trong gan.

Lưu ý trong quá trình tập luyện: Trong quá trình tập luyện, vận động phải dần dần, không nên bắt đầu mà tập nặng ngay, bạn cần duy trì chế độp tập luyện thường xuyên. Thời gian tập luyện phù hợp mỗi lần nên từ 30 – 60 phút/ ngày.

Ăn uống lành mạnh giúp phòng bệnh gan nhiễm mỡ

Ăn uống không lành mạnh là một trong những nguyên nhân gây ra han nhiễm mỡ. Người ăn nhiều đồ tanh hay người kém dinh dưỡng đều có nguy cơ cao mắc gan nhiễm mỡ. Vậy nên xây dựng một chế độ ăn uống lành mạnh là một biên pháp hiệu quả ngăn ngừa gan nhiễm mỡ.

Hạn chế các loại thực phẩm nhiều đường, nhiều chất béo, đồ ăn cay nóng, các loại nội tạng động vật.
Nên bổ sung, tăng cường lượng rau, hoa quả tươi vào thực đơn hằng ngày:

Theo các chuyên gia dinh dưỡng có rất nhiều lý do để khuyến khích mọi người. Nên ăn nhiều rau xanh và trái cây. Một trong số lý do đó là vì những loại thực phẩm này rất giàu chất chống oxy hóa. Có khả năng thanh lọc cơ thể của bạn bằng cách loại bỏ độc tố. Ngoài ra, các loại rau củ quả cũng chứa nhiều enzyme tự nhiên. Và các chất tăng cường hệ miễn dịch có thể củng cố thêm cho sức khỏe gan.

Hạn chế uống rượu bia

Rượi bia là nguyên nhân hàng đầu gây nên bệnh han nhiễm mỡ. Uống rượu làm tăng huy động mỡ từ mô dự trị, làm tăng cacbohydratm. Và axit glucorophotphat do gan bị giảm chức năng khi uống rượu. Dẫn đến tăng este axit béo, và cuối cùng là tăng tạo tryglicerit.

Rượu làm giảm oxy hóa axit béo ở ngoài gan. Sự suy giảm chức năng gan kết hợp với chế độ dinh dưỡng kém ở người uống rượu. Gây hạn chế quá trình tổng hợp lipoprotein và ức chế sự thải mỡ ở gan. Hậu quả là tăng nhiễm mỡ ở gan. Tế bào gan có các hốc chứa đầy mỡ sẽ đẩy nhân tế bào lệch về một phía. Rượu có thể gây nhiễm mỡ gan cấp tính hoặc mạn tính. Trong nhiễm mỡ gan cấp tính, bệnh nhân có thể bị đau bụng cấp vùng gan. Do căng giãn bào gan. Khi xét nghiệm thấy tăng men transaminase, bilirubin máu, photphatase kiềm… Một số bệnh nhân có biểu hiện rối loạn tâm thần.

Nói không với thức ăn nhanh

“Chất béo đồng phân trans là một trong những thứ mà mọi chuyên gia dinh dưỡng đều khuyên bạn không bao giờ nên ăn”. Lisa Moskovitz, một chuyên gia dinh dưỡng tại New York cho biết. Hầu hết các loại chất béo đồng phân trans trong chế độ dinh dưỡng của chúng ta được tạo thành. Bằng cách thêm các nguyên tử hydro vào dầu thực vật để giúp chúng giữ độ rắn.

Quá trình này tạo ra các loại dầu hydro hóa và hydro hóa một phần. Chúng thường được dùng trong các sản phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh. Với mục đích làm tăng tuổi thọ và thời gian bảo quản. Các loại chất béo đồng phân trans xuất hiện ở mọi nơi. Từ thức ăn nhanh, bơ đậu phộng, gia vị, bánh kẹo tới khoai tây chiên; bánh nướng, bánh ngọt, bơ thực vật và thậm chí cả bánh mỳ. Vậy nên bạn nên hạn chế tiêu thụ đồ chế biến sẵn. Vì chúng chứa lượng carbohydrate có thể dấn đến sự lắng đọng chất béo trong gan.

Kiểm soát lượng đường nạp vào

Nếu bạn mắc bệnh đái tháo đường hoặc gia đình có tiền sử bị tiểu đường. Nguy cơ gan nhiễm mỡ phát sinh cũng như trở nặng sẽ rất lớn. Vì vậy, việc kiểm soát lượng đường trong máu bằng cách thay đổi lối sống. Và sử dụng thuốc là điều thiết yếu để ngăn chặn sự tiến triển của gan nhiễm mỡ. Thành những tình trạng sức khỏe nghiêm trọng như xơ gan hoặc suy gan.

Giữ tinh thần thoải mái, lạc quan

Nếu bạn thuyền xuyên căng thẳng, buồn bực, tức giận cũng là một trong những đối tượng dễ bị gan nhiễm mỡ. Vậy nên, bạn luôn giữ tâm trạng vui vẻ , lạc quan, kết hợp giữa làm việc và nghỉ ngơi một cách hợp lí.

Nguồn: Phongkhambienviet.com